This page provides Goa Board Gomant Bharati Std 8 Marathi Poem 4 – कृष्णाची बालक्रीडा explanation in Marathi and English. Students can easily understand the meaning, summary, and answers for all textbook questions.
वर्नी खेळती बाळ ते बल्लवांचे। तुरे खोविती मस्तकी पल्लवांचे।।
फुलांचे गळा घालिती दिव्यहार। स्व-नाथा-सर्वें ते करीती विहार ।।१।।
स्व-कौशल्य ज्या गुंज - माळांत नाना। गळां घालिती ते करीती तनाना।।
शिरी बांधिती मोर-पत्रे विचित्रे । शरीरावरी रेखिती दिव्यचित्रें ।।२।।
वदे कृष्ण गोपाळ-बाळां जनाते। बसुनी करू ये स्थळी भोजनातें ।।
वनी वत्स सोडा चरायासि, पाणी। तया पाजुनीया, म्हणे चक्रपाणी ।।३।।
असे कर्णिका अंबुजामाजि जेवी। मुलांमध्य-भागी बसे कृष्ण तेवी।।
मुखी ग्रास स-प्रेम घालूनि हाती। दही - भात दे, देवलीला पहाती ।।४।।
Explanation:
मराठी अर्थ:
गोकुळातील गवळीबाळं (गोपाळ) विविध खेळ खेळत आहेत. ते डोक्यावर झाडांची पालवी (पानांची तुरे) लावतात, गळ्यात फुलांचे सुंदर हार घालतात आणि सगळे मिळून आनंदाने विहार (फिरणे, खेळणे) करतात.
English meaning:
The cowherd boys of Gokul are playing joyfully. They decorate their heads with fresh green leaves and wear garlands made of flowers. Together, they wander and play happily in the garden with Lord Krishna among them.
मराठी अर्थ:
गोपाळबाळं आपल्याच हातांनी सुंदर गुंजमण्यांच्या माळा तयार करून गळ्यात घालतात. ते गात-नाचत आनंदाने खेळतात. डोक्यावर मोरपिसे बांधतात आणि शरीरावर विविध सुंदर रंगांनी चित्रे काढतात.
English meaning:
The cowherd boys make beautiful bead garlands (from gunj seeds) and wear them around their necks. They sing and dance cheerfully. They tie colorful peacock feathers on their heads and decorate their bodies with lovely designs and colors.
मराठी अर्थ:
कृष्ण आपल्या सख्यांना म्हणतो “चला, या जागी बसून आपण जेवू या. वासरं जंगलात सोडा चरायला आणि त्यांना पाणी पाजून आणा.” कृष्ण सर्व गोपाळांना प्रेमाने आदेश देतो.
English meaning:
Krishna tells his friends, “Let’s sit here and have our meal. Leave the calves to graze in the forest and give them water to drink.” The Lord (Chakrapani, one who holds the Sudarshan Chakra) lovingly guides his companions.
मराठी अर्थ:
जशी कमळाच्या फुलाच्या गाभ्यात कर्णिका असते, तशीच गोपाळमुलांच्या मधोमध श्रीकृष्ण बसलेला आहे. सर्व मित्रांबरोबर प्रेमाने तो दहीभात खातो, त्यांच्या हातात घास ठेवतो आणि त्यांची लीलाच पाहत राहतो.
English meaning:
Just as the golden center (karnika) lies within a lotus flower, Krishna sits among the cowherd boys. With love, he feeds them curd and rice, puts food into their hands, and enjoys watching their playful acts his divine leela.
या कवितेत वामन पंडितांनी कृष्णाच्या गोकुळातील बालपणातील गोड, निरागस खेळांचे वर्णन केले आहे.
कृष्ण आणि त्याचे गोपाळसखे निसर्गात खेळतात, सजतात, गातात, खातात आणि प्रेमाने वेळ घालवतात.
शब्दार्थ व टीपा :
बल्लव - गवळी.
पल्लव - झाडाची पालवी.
मोरपत्रे - मोराची पिसे.
तनाना - ताना, गाण्याचे आलाप.
वत्स - वासरु.
कर्णिका - फुलाचा गाभा.
अंबुज - कमळ.
माजि - आत.
ग्रास -घास.
लीला-खेळ
१. देव कोणती लीला पाहात होते?
उत्तर: देव दही-भात खात असलेल्या श्रीकृष्णाची लीला पाहात होते.
आ) खालील प्रश्नाचे उत्तर पाच ते सहा वाक्यांत लिहा.
१. गोपाळ कुंजवनात कोणते खेळ खेळत होते?
उत्तर: कुंजवनात गोपाळ बाळे आनंदाने विविध खेळ खेळत होती. ते आपल्या मस्तकावर पल्लवांचे तुरे खोवीत होते आणि फुलांचे हार घालत होते. कधी गुंजमाळा तयार करून गळ्यात घालत, तर कधी मोराची पिसे डोक्यावर बांधत. ते शरीरावर सुंदर चित्रे काढत आणि गात-नाचत होते. सर्व गोपाळ एकत्र खेळत होते आणि श्रीकृष्ण त्या खेळात आनंदाने सहभागी झाले होते.
२. श्रीकृष्ण व गोपाळ यांनी कशाप्रकारे भोजन केले?
खेळून झाल्यावर श्रीकृष्ण आणि गोपाळ एका ठिकाणी बसून प्रेमाने भोजन करू लागले. श्रीकृष्णाने गोपाळांना सांगितले की वत्सांना चारण्यासाठी वनी सोडा आणि त्यांना पाणी पाजा. सर्वांनी मिळून दही-भाताचे भोजन केले. श्रीकृष्ण मधोमध बसले होते, जसे कमळात कर्णिका असते तसे. देवांनी वरून ही प्रेममयी लीला पाहून आनंद घेतला.